قیمت روز طلا یکی از معیار های مهم اقتصادی است که این روز ها در کشور ما مورد توجه قرار می گیرد. در گیر و دار بحران اقتصادی فعلی، ارزش طلا و سکه و تغییرات آن موضوعی پرچالش و بحث برانگیز است که کارشناسان اقتصادی به دنبال رهیابی و پیشبینی وضعیت آن هستند.

طلا یکی از فلزات بسیار با ارزش است که در طول تاریخ همیشه مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر کاربرد زینتی و استفاده از طلا در ساخت جواهرات، نقش مهم این فلز در اقتصاد انکار ناپذیر است.

برای درک بهتر شاخص های موثر در قیمت امروز طلا  و نیز نقش بازار طلا در بازار معاملات بین المللی، نیاز به بررسی وضعیت کلی اقتصادی و ارزش واحد پولی هر کشور احساس می شود.

سیاست های جهانی و تغییرات قیمت سکه و طلا

طبق فرمول های محاسبه قیمت روز طلا در کشور ها، فاکتور قیمت جهانی طلا و قیمت دلاراصلی ترین معیار های موثر در ارزش گذاری طلا و سکه هستند.

نوسانات قیمت ارز و ارزش جهانی طلا به طور محسوس و با کمترین فاصله زمانی درقیمت سکه بهار آزادی و هر انس طلا در ایران احساس می شود. کما اینکه در واکنش به اتفاقات پسا برجام و مناقشات سیاسی اخیر، شاهد بالاتربن نرخ نوسانات در بازار طلا و ارز در سال های اخیر بوده ایم.

قیمت طلای ۱۸ عیار در کنار ارزش روز ریال، آینه تمام قد اقتصادی است در واکنش به سیاست های داخلی و خارجی. لذا در بحران اقتصادی فعلی جزو حساسیت برانگیز ترین کالا ها و سرمایه ها محسوب می شود.

امنیت مبادلات طلا و سکه

طلا و سکه از دیرباز نقشی مهم در مبادلات اقتصادی ایفا می کردند. با وجود نوسانات همیشگی قیمت روز طلا در واکنش به تلاطم های اقتصادی، این فلز پر ارزش به دلیل ثبات تقریبی منابع و ذخایر، محبوبیت همیشگی وپشتیبانی از پول واقعی در مقاطع مختلف، در شرایط حساس کنونی می تواند جایگزین مناسبی برای ارز و پول در معاملات باشد.

با رونق معاملات سپرده سکه طلا در سالیان اخیر و با واسطه بورس کالای ایران، نگرانی ها در مورد حمل فیزیکی و نیز جعلی یا تقلبی بودن سکه های طلا نیز تا حد زیادی برطرف شده است.

از سوی دیگر با وجود آنکه قیمت امروز طلا و سکه بر اساس دلار و قیمت انس جهانی تعیین می شود، معاملات سکه در بورس کالا و همچنین گواهی سپرده طلا می تواند موجب کاهش سفته بازاری در بازار طلا و سکه شود.

طلا، نفت، دلار

بررسی فاکتور های موثر در قیمت روز طلا در کشوری مثل ایران بدون در نظر گرفتن عواملی چون سیاست خارجی و صادرات نفت امکان پذیر نخواهد بود.

کش و قوس های سیاسی همیشگی ایران با جامعه بین الملل و به خصوص ایالات متحده آمریکا بدون تردید یکی از مهمترین عوامل دخیل در ارزش سکه و طلا است.

از سوی دیگر اقتصاد وابسته ایران به صادرات نفت به عنوان اصلی ترین منبع تامین ارزخارجی برای کشورمان، عامل موثر دیگری است که راس سوم مثلثی به نام طلا، نفت، دلار را تشکیل می دهد.

با شروع بحران نفت در نتیجه تحریم های اخیر شاهد تلاطم تقریبا همزمان در بازار ارز و قیمت روز طلا و سکه بودیم. حال این نوسانات و وضعیت پر افت و خیز سیاسی-اقتصادی موجب شده است تا سرمایه گذاران بیش از پیش به سمت بازار طلا و سکه به دلیل حاشیه امنیتی بیشتر جذب شوند.

تهاتر و طلا در ازای نفت

ایران در شرایط تحریم و عدم توانایی مبادله دلار در برابر نفت، کماکان از طریق تهاتر و استفاده از طلا به عنوان جایگزین پولی می تواند با برخی کشور ها معامله کند.

با وجود موضع گیری سخت آمریکا و عزم این کشور برای جلوگیری از فروش نفت ایران، همواره کشور هایی وجود دارند که به دلایل مختلف حاضر به سرپیچی های مقطعی از فرمان آمریکا می شوند.

طلا به عنوان جایگزین ارز میتواند مناسب ترین کالا در برابر نفت ایران مطرح باشد.

تاثیر این  تهاتر در قیمت روز طلا نیز با افزایش ورود ذخایر طلا به ایران، مثبت تلقی شده و در بلند مدت می تواند موجبات ثبات قیمتی بازار طلا و بهبود وضعیت خرید و فروش سکه را فراهم آورد.

تلاطم غیر واقعی بازار ارز و سکه

جدا از تاثیر عوامل خارجی در قیمت روز طلا، برخورد مردم جامعه با بالا و پایین رفتن قیمت ها یکی از فاکتور های بسیار مهم در مبادلات است.

متاسفانه در ماه های اخیر بسیار شاهد احتکار ها، هجوم های بی مورد و جهت گیری های اقتصادی مردم به سمت برخی کالا های ضروری و غیر ضروری نظیر رب، پوشک، روغن و غیره بودیم. بازار طلا هم از این قاعده مستثنا نیست.

اما سکه و طلا به دلیل جایگاه اقتصادی که دارند تفاوتی اساسی با سایر کالا ها داشته و تلاطم های غیر واقعی قیمت روز آنها تاثیراتی مهم در سیستم پولی هر کشور می گذارد.

به طور مثال در جنگ اقتصادی که امروز درگیر آن هستیم، اگر به دلیل هجوم مردم برای خرید و ذخیره سازی اموال، سکه بیش از ارزش واقعی آن در بازار طلا خرید و فروش شود قیمت روز طلا  تاثیری مستقیم در صعود قیمت روز های بعدی خواهد داشت. تورم ایجاد خواهد شد و حتی اگر تغییرات مثبتی در جهت کاهش قیمت ارز جهانی ایجاد شود، تا زمان جبران رانت های خارج شده از بازار ضرر ها ادامه خواهد داشت.

نقش دولت در کنترل رانت خواری در بازار طلا

بازار آشفته سکه و طلا و نوسانات زیاد قیمت روز طلا فرصت را در اختیار رانت جویان قرار می دهد تا با استفاده از نگرانی های مردم و ایجاد فاصله بین قیمت واقعی و قیمت مبادله ای، به سود های کلان دست یابند.

دولت به عنوان متولی کنترل بازار باید از حداکثر توان خود برای ایجاد ثبات در بازار بهره جوید تا از یک سو با کاهش نگرانی ها در اذهان عمومی  بتواند سیستم عرضه و تقاضای منسجمی ایجاد کند و از سوی دیگر با بهره جویی رانت خواران از تلاطم بازار مبارزه کند.

اقدامات دولت نظیراجرای طرح پیش فروش سکه و نیز اعلام نرخ دستوری برای دلار هر چند در ابتدا موثر جلوه می کرد اما به دلیل ضعف های اجرایی و همچنین افت و خیز های پی در پی سیاسی، می توان گفت با شکست مواجه شده و نتوانسته تغییرات قیمت روز طلا و ارز را به ثبات برساند.